Bir çocuğun bakımı zaten başlı başına büyük bir sorumlulukken, ağır engelli bir çocuğa ömür boyu bakım sağlamak, fiziksel, ruhsal ve ekonomik açıdan bambaşka bir mücadele gerektiriyor. Bu mücadeleyi en çok da anneler üstleniyor. Türkiye’de ağır engelli çocuğu olan anneler, hayatları boyunca düzenli bir işte çalışamıyor, sigorta primlerini dolduramıyor ve sonunda hiçbir sosyal güvenceye sahip olmadan yaşlanıyorlar.
Bugün Türkiye’de engelli bireylerin bakımını üstlenen ebeveynler için emeklilik hakkı tanınmış değil. Oysa Avrupa’nın pek çok ülkesinde, ağır engelli çocuğuna bakmak zorunda olan ebeveynler çalışıyor gibi kabul ediliyor, primleri devlet tarafından ödeniyor ve belirli bir süre sonra emeklilik hakkı kazanıyor. Bizde ise ömürlerini çocuklarına adayan anneler, yaşlandıklarında kaderlerine terk ediliyor.
Engelli Çocuğu Olan Ailelere Yetersiz Yardımlar
Devlet, ağır engelli çocuğu olan ailelere Evde Bakım Maaşı ve bazı sosyal yardımlar sağlıyor. Ancak bu destekler şu açılardan oldukça yetersiz:
• Evde Bakım Maaşı: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, yaşlı aylığının 4 bin 664 liraya, yüzde 70 ve üzeri engelli raporu bulunan kişilerin aylıklarının 5 bin 584 liraya, evde bakım yardımının 10 bin 125 liraya ve Sosyal Ekonomik Destek (SED) ödemesinin de 7 bin 94 liraya yükseltildiğini bildirdi.Ancak engelli bir bireyin özel bakım masrafları,ilaçları,tıbbi cihazları ve özel eğitim giderleri göz önüne alındığında bu para temel ihtiyaçları bile karşılamıyor.
• Sigorta Primleri Yatırılmıyor: Anne ya da baba, çocuğunun bakımını üstlendiğinde düzenli bir işte çalışamıyor. Sigorta primleri ödenmediği için yıllar sonra ne emeklilik hakkı kazanabiliyorlar ne de sağlık güvenceleri oluyor.
• Sosyal Hayattan Kopuş: Ağır engelli çocuğa bakım, 7/24 devam eden bir sorumluluk. Çoğu ebeveyn sosyal hayattan tamamen kopuyor, psikolojik ve fiziksel yıpranma yaşıyor.
Bu koşullarda “Devlet yardım ediyor, yetinmeliler” demek, büyük bir haksızlık. Bu insanlar, sadece çocuklarının bakımıyla ilgilenmiyor, devletin yükünü de sırtlanıyor. Eğer devlet engelli bireylere yeterli bakım hizmeti sağlayamıyorsa, en azından bu yükü üstlenen ebeveynlere güvence vermek zorundadır.
Ebeveynlere Emeklilik Hakkı Tanınmalıdır
Türkiye’de ağır engelli çocuğa bakım sağlayan ebeveynlerin primleri devlet tarafından karşılanmalı ve erken emeklilik hakkı tanınmalıdır.
Bu sistem Avrupa’da nasıl işliyor?
• Almanya: Engelli bireylerin bakımını üstlenen kişilere devlet bakım sigortası ödüyor ve bu kişiler belirli bir süre sonra emekli olabiliyor.
• Fransa: Ağır engelli bireylere bakan ebeveynlere tam zamanlı çalışan gibi prim ödemesi yapılıyor.
• İsveç: Engelli çocuğuna tam zamanlı bakan bir ebeveyn, doğrudan devlet çalışanı statüsüne alınıyor ve emeklilik hakkı kazanıyor.
Türkiye’de de benzer bir sistem uygulanabilir. Önerilerimiz şunlardır:
✔ Ağır engelli çocuğuna bakan ebeveynlere devlet tarafından prim desteği sağlanmalı.
✔ Belirli bir süre bakım veren ebeveynler için erken emeklilik hakkı tanınmalı.
✔ Evde bakım maaşı, en az asgari ücret seviyesine çekilmeli ve günümüz koşullarına göre düzenli olarak artırılmalı.
Bu İnsanlar Unutulmamalıdır
Ağır engelli çocuğu olan aileler, sadece ekonomik olarak değil, psikolojik olarak da büyük bir yük taşıyor. Her gün, her saat tetikte olan, çocuklarının sağlığı için uykusuz geceler geçiren, sosyal yaşamdan kopan ve en temel hakları bile elinden alınan bu insanlar için emeklilik hakkı bir lütuf değil, insani bir gerekliliktir.
Bu mücadeleyi veren annelerin ve ebeveynlerin sesini duymak ve haklarını teslim etmek, sosyal devlet anlayışının bir gereğidir. Türkiye, emek verenin hakkını koruyan, dezavantajlı kesimleri destekleyen bir ülke olmak zorundadır. Engelli çocuğu olan annelere, hayatlarının sonunda “Sana artık ihtiyacımız yok” dememek için, devletin bu konuda acilen adım atması gerekiyor!
Abc 4 Hafta Önce
Çok doğru, yerinde bir tedpit.