20.10.2024, 11:30

Doktor Zaruhi Kavalcıyan: Türkiye'nin ilk kadın hekimi

Dr. Dikran Kavalcıyan mesleğini de dünyaya geldiği toprakları da çok seviyordu. Bu nedenle Boston Üniversitesi'nde tıp öğrenimini tamamlar tamamlamaz döndü memlekete ve Adapazarında başladı mesleğini icra etmeye. Yıl 1875...

İki yıl sonra kızı Zaruhi dünyaya geldi. Dikran bey kızının da bir doktor olarak yetişmesini arzu etmekte idi daha onun dünyaya geldiği anlarda bile.

Çalışkan ve disiplinli bir çocuktu Zaruhi. Orta okulu Bahçecik’te kurulu Amerikan kolejinde (Bugünkü Üsküdar Amerikan Lisesi) liseyi ise Robert Kolej’de tamamladı. Bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra baba mesleğini icra etmek düşüncesi kendisinde de oluşmuş ki Amerika Birleşik Devletlerine tıp okumaya gitti. Yıl 1899...

Illinois’de öğrenim gördü. Okulun 1903 yılı mezunları arasında şöyle bir kayıt var:

“Kavaljian, Zaroohie Serope, M.D., Adapazar, Turkey”

Doktor olmuştu olmasına da sorun bundan sonra başlayacaktı. Öyle ya hem kadın hem de Ermeni. Doktorluk onun ne haddine?

Zaruhi de farkında durumun.

Okuldan mezun olduğu tarihlerde Chicago’da yayımlanan The Woman’s Medical Journal adlı dergi “genç Türkiyeli kadın” Zaruhi Kavalcıyan ile bir röportaj yapmış ve kendisine Türkiye’ye döndüğüne nasıl karşılanmayı umduğunu sormuş. Zaruhi'nin yanıtı her şeyi ortaya koyuyor :

“Türkiye’de nasıl karşılanacağımı bilmiyorum. Hekimlik yapmama izin verilip verilmeyeceğini de. Ama hiç değilse ebelik yapmak için izin alabilmeyi umuyorum.”

Bir düşünün şimdi, genç bir kadın tıp doktoru. Öğrenim gördüğü ülkede kalsa mesleğini icra edecek. Memleketine dönerse ne olacağını bilmiyor.

Bu şartlarda bile memleketine dönüp orada yaşamak ve çalışmak arzusunda. Mesleğini icra edemese eğer ebelik yapmaya razı. Memleket sevgisi daha güzel nasıl tanımlanabilir?

Evet izin verilmedi mesleğini icra etmesine. Diplomasını onaylatmak için yaptığı başvuru dikkate alınmadı. 1920'ye kadar.

Yine de şanslı idi. Babasının muayenehanesinde asistanlık yapabiliyordu hiç değilse.

Bir yandan da mezun olduğu okulda biyoloji öğretmenliği yapmakta idi.

Babasının vefatından sonra da sürdürdü hastalara şifa verme uğraşını. Birinci büyük paylaşım savaşı koşullarında hasta ve yaralı bakım kuruluşlarında aktif görevler aldı. Doktor olarak görev yapmasına izin verilmemiş olması engellemedi onun çalışma azmini.

1921 yılında okulu İstanbul Üsküdar’a taşınınca o da diğer öğretmenlerle birlikte İstanbul’a geldi yerleşmek için.

1921 yılında bir konferans vermiş Amerikan Kız Kolejinde. Konu başlığı şöyle:

“Bir Hekim olarak deneyimlerim”

Bu konferans metni yok meydanda. Keşke bulunabilse idi Türkiye tıp tarihi açısından ne kadar değerli bir belge olurdu.

İstanbul’a yerleştiği yıllarda kadınların da hekimlik yapabilme izni çıkmıştı artık. Öğretmenliği yanında Üsküdar’da hekim olarak da faaliyet göstermeye başladı. Dr. Kaval çok sevildi Üsküdar’da.

1952 de Emekli oldu. Çalışmayı bıraktı.

Haziran 1969 da veda etti dünyaya.

Feriköy Protestan mezarlığında yatar.

Dr. Kavalcıyan’dan 17 yıl sonra dünyaya gelen Safiye Ali, Amerikan Koleji öğrencisi iken rol model olarak Kavalcıyan hocasını seçmişti kendisine. Onun yolunu izleyerek tıp doktoru oldu. 1921 yılında

Kayıtlara Türkiye’nin ilk kadın doktoru olarak geçti.

"Afedersiniz Ermeni" olan Dr. Kavalcıyan dikkate alınmamıştı.

Dr Safiye Ali haberdar olsa idi bu durumdan, sanırım ilk itiraz eden kendisi olurdu.

Yorumlar (1)
Fatma Ökmen 2 ay önce
Hocam Dikran bey ailemin doktoruydu Adapazarında...Çok değer verilirdi ve hep sevgiyle anılırdı. TEŞEKKÜRLER kıymetli hocamm...
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 16 44
2. Fenerbahçe 16 36
3. Samsunspor 16 30
4. Göztepe 16 28
5. Eyüpspor 17 27
6. Beşiktaş 16 26
7. Başakşehir 16 23
8. Gaziantep FK 16 21
9. Antalyaspor 16 21
10. Kasımpasa 16 20
11. Konyaspor 16 20
12. Rizespor 16 20
13. Trabzonspor 16 19
14. Sivasspor 17 19
15. Alanyaspor 16 18
16. Kayserispor 16 15
17. Bodrumspor 16 14
18. Hatayspor 16 9
19. A.Demirspor 16 5
Takımlar O P
1. Kocaelispor 17 35
2. Bandırmaspor 17 33
3. Karagümrük 17 31
4. Erzurumspor 17 29
5. Keçiörengücü 17 27
6. Igdir FK 17 25
7. Amed Sportif 17 25
8. Ahlatçı Çorum FK 17 25
9. İstanbulspor 17 24
10. Ankaragücü 17 24
11. Manisa FK 17 23
12. Pendikspor 17 23
13. Gençlerbirliği 17 23
14. Esenler Erokspor 17 22
15. Boluspor 17 22
16. Ümraniye 17 22
17. Şanlıurfaspor 17 21
18. Sakaryaspor 17 21
19. Adanaspor 17 14
20. Yeni Malatyaspor 17 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 16 39
2. Chelsea 17 35
3. Arsenal 17 33
4. Nottingham Forest 17 31
5. Bournemouth 17 28
6. Aston Villa 17 28
7. M.City 17 27
8. Newcastle 17 26
9. Fulham 17 25
10. Brighton 17 25
11. Tottenham 17 23
12. Brentford 17 23
13. M. United 17 22
14. West Ham United 17 20
15. Everton 16 16
16. Crystal Palace 17 16
17. Leicester City 17 14
18. Wolves 17 12
19. Ipswich Town 17 12
20. Southampton 17 6
Takımlar O P
1. Atletico Madrid 18 41
2. Real Madrid 18 40
3. Barcelona 19 38
4. Athletic Bilbao 19 36
5. Villarreal 18 30
6. Mallorca 19 30
7. Real Sociedad 18 25
8. Girona 18 25
9. Real Betis 18 25
10. Osasuna 18 25
11. Celta Vigo 18 24
12. Rayo Vallecano 18 22
13. Las Palmas 18 22
14. Sevilla 18 22
15. Leganes 18 18
16. Deportivo Alaves 18 17
17. Getafe 18 16
18. Espanyol 18 15
19. Valencia 17 12
20. Real Valladolid 18 12