Temel gıda ürünleri üzerinden alınan KDV’nin yüzde 8’den yüzde 1’e indirilmesi, gıda fiyatlarında aylardır seyreden yüksek oranlı artış eğilimini kesemedi. KDV indirimi, et, süt ve süt ürünleri, yağ, bakliyat ve diğer işlenmiş temel gıda maddelerinin fiyatlarına indirim olarak yansırken, KDV oranının daha önce de yüzde 1 olduğu ekmek ve benzeri gıda maddelerindeki fiyat artışı ise devam etti. Şubatta gıda fiyatları bir önceki aya göre yüzde 4,7 oranında artarken, yıllık artış ise yüzde 91,2’ye kadar çıktı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu'nun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki pazar ve marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı hesapladığı “halkın enflasyonu”nun Şubat 2022 sonuçları açıklandı.
Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan, sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun tahmin edilmesi amaçlanıyor.
Gıda fiyatları 2021 yılının tümünde genel enflasyon oranının oldukça üzerinde artmış ancak aralık ayındaki aylık yüzde 22’lik artışla zirve yapmıştı. Bu yıl ocak ayında da yüzde 9 oranında artış kaydeden gıdadaki enflasyonun gelecek aylarda üç haneli oranları zorlayacağı gözleniyor.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Şubatta gıda fiyatlarındaki artışta ekmek ve meyve sebze fiyatlarındaki artışlar belirleyici oldu. Et-balık, süt ve süt ürünleri, sebze, bakliyat ve diğer işlenmiş gıda ürünlerinde ise fiyatlar geriledi.
Ekmek, un, bulgur fiyatları, ekmek, ve buğday ununa yapılan zamlar yüzünden şubatta bir önceki aya göre yüzde 10,2 oranında artış kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 7,6 azalış yaşanan şubatta süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 3,7 oranında azaldı. Yağ fiyatlarında ise yüzde 11,7 oranında gerileme oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 32,7 oranında arttığı şubatta sebze fiyatlarında, domates, biber, kabak, patlıcan gibi ağırlığı yüksek ürünlerin fiyatlarındaki artışa bağlı olarak bir önceki aya göre yüzde 31,1 oranında yükseliş yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 10,1 oranında arttığı şubatta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 0,2 oranında azalış oldu.
|
(Şubat 2022; %) |
||||
|
Bir Önceki Aya Göre |
Aralık 2021 Göre |
Yıllık |
12 Aylık Ortalama |
|
|
Ekmek, un, bulgur, makarna |
10,2 |
22,2 |
94,1 |
44,2 |
|
Et-Balık |
-7,6 |
-0,9 |
54,0 |
30,5 |
|
Süt, süt ürünleri, yumurta |
-3,7 |
-0,8 |
55,1 |
44,3 |
|
Yağ |
-11,7 |
-11,9 |
62,8 |
53,6 |
|
Meyve |
32,7 |
35,5 |
150,5 |
73,6 |
|
Sebze |
31,1 |
64,1 |
241,8 |
108,3 |
|
Bakliyat |
-10,1 |
3,8 |
78,8 |
41,6 |
|
Diğer |
-0,2 |
9,2 |
49,4 |
25,8 |
|
Ortalama |
4,7 |
14,1 |
91,2 |
50,8 |
Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için şubatta, bir önceki aya göre yüzde 4,7 oranında daha fazla para ödedi.
İKİ AYLIK DEĞİŞİM
Türkiye’nin hızla üç haneli enflasyonlara doğru gittiği bu yılın ilk iki aylık döneminde ise gıda fiyatlarında yüzde 14,1 oranında artış yaşandı.
Ocak-şubat döneminde ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 22,2 oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 0,9, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 0,8, yağ fiyatları yüzde 11,9 oranında azalırken, meyve fiyatları yüzde 35,5, sebze fiyatları yüzde 64,1, bakliyat fiyatları yüzde 3,8, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 9,2 oranında arttı.
YILLIK DEĞİŞİM
Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Şubat 2021’e göre) yüzde 91,2 oranında artış gözlendi.
Bu yıl şubatta geçen yılın şubat ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 94,1, et-balık fiyatlarında 54, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 55,1 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 62,8 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 150,5, sebze fiyatları ise yüzde 241,8 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 78,8, diğer gıda fiyatları ise yüzde 49,4 oranında zamlandı.
Gıda fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda üç haneli oranlara yükselebileceği gözleniyor.
YILLIK ORTALAMA
Sepete dâhil edilen ürünlerin son 12 aylık ortalama fiyatlarının bir önceki 12 aylık dönemdeki ortalama fiyatlarıyla karşılaştırılarak hesaplanan yıllık ortalamalara göre de gıda fiyatlarında yüzde 50,8 oranında artış yaşandı.
Yıllık ortalamalara göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 44,2, et ve balık fiyatları yüzde 30,5, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 44,3, yağ fiyatları yüzde 53,6, meyve fiyatları yüzde 73,6, sebze fiyatları yüzde 108,3, bakliyat fiyatları yüzde 41,6, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 25,8 oranında artış kaydetti.