Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, yaşamını yitiren mülteciler ile ilgili Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay tarafından yanıtlanması istemiyle soru önergesi verdi.
HDP'li Gülüm tarafından verilen soru önergesi şöyle:
"Türkiye’de bulunan yaklaşık 4 milyon mülteci barınma, beslenme, eğitim, sağlık, sosyal, ulaşım hakkından etkili ve yeterli yararlanamadıkları gibi pek çok defa şiddet, linç ve nefret söylemlerinin de hedefi olmaktadır. Bu yüzden Türkiye’de gelecek kaygısı yaşayan mülteciler tehlikeli ve illegal yollarla AB ülkelerine geçmeye çalışmakta, her yıl bu yollarda yüzlerce mülteci yaşamını yitirmektedir.
İktidar yetkilileri, yaklaşık 4 milyon mülteciye insanca yaşanabilecek koşulları sunmak yerine her fırsatta “Kapıları açarız, 4 milyon mülteciyi size yollarız”, “Kapıları açtığımızda hükümetleri 6 ay dayanamaz” diyerek mültecileri AB ülkelerine karşı tehdit aracı olarak kullanmıştır.
27 Şubat günü Suriye’nin İdlib kentinde 34 askerin hayatını kaybetmesi sonrasında iktidar yetkilileri mültecileri artık ülke sınırları içinde tutmayacaklarını ve sınır kapılarını açacaklarını ifade etmişlerdir. İktidar yetkililerinin söz konusu açıklamaları sonucunda on binlerce mülteci sınır kapılarına taşınmış ve kimi yerlerde insan kaçakçıları aracılığıyla sağlıksız ve tehlikeli yollarla mülteciler Yunanistan ve Bulgaristan sınırlarına yönlendirilmiştir.
Basına yansıyan haberlere göre; 02 Mart günü Suriyeli mülteci Ahmed Ebu Emad Yunanistan’a geçmeye çalışırken Yunan sınır güvenlik güçleri tarafından öldürülmüştür. Ayvacık sahilinde ise mültecileri taşıyan botun batması sonucu bir kadın ve iki çocuk hayatını kaybetmiştir. Öte yandan Midilli Adası açıklarında da bir mülteci çocuk yaşamını yitirmiştir.
Türkiye’nin taraf olduğu Mültecilerin Hukuki Statüsüne Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 4 numaralı protokolü ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında ülke içindeki yabancıların korunması amaçlanmıştır. Ancak siyasi iktidarın mültecilere yönelik uygulamaları söz konusu uluslararası sözleşme ve kanunları açıkça ihlal etmektedir.
Öte yandan iktidar tarafından uygulanan politikalar toplumda, mültecilere karşı ayrımcı söylem ve eylemleri arttırmakta ve toplumsal krizi ve gerilimi büyütmektedir. 29 Şubat 2020 tarihinde Maraş’ın Elbistan ilçesinde Suriyelilere ait iş yerlerine yönelik saldırılar meydana gelmiş ve benzeri saldırılar Samsun’da da yaşanmıştır. İktidar tarafından yapılan mülteci çıkışlarına ilişkin söylemler ülkede yerleşik bir düzen kurmuş yabancılara karşı nefreti körüklemekte ve provokasyonlara sebep olmaktadır.
Bu bağlamda;
- Yunanistan’a geçmek isterken Ahmed Ebu Emad öldürülmüş, bir kadın ve üç mülteci çocuk ise boğularak yaşamını yitirmiştir. Bu insanların ölümünden hükümetiniz sorumlu değil midir?
- Hükümetiniz tarafından mültecilerin hayatlarını tehlikeye atacak yasadışı yollarla geçiş yapmaya zorlanması Türkiye’nin taraf olduğu söz konusu uluslararası sözleşmelerin ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun ihlali değil midir?
- Hükümetin mültecileri yasadışı yollarla göçe zorlaması ile mültecilere yönelik gelişen saldırılar arasında bir bağ var mıdır? Maraş ve Samsun’da Suriyelilere ve onlara ait iş yeri ve evlere yönelik saldırılarda bulunanlarla ilgili soruşturma başlatıldı mı? Gözaltına alınan veya tutuklanan kişi sayısı kaçtır? Benzer saldırıların yaşanmaması için herhangi bir tedbir alınmış mıdır?
- Sınırlara yığılan mültecilerin sınırlara transferleri nasıl sağlanmıştır? Mültecilerin sınır kapılarına ulaşması noktasında Hükümetin yardımı olmuş mudur? İnsan kaçakçılığı yapan kişiler basına açıkça bu suçu işlediklerini beyan etme gücünü nereden almaktadır?
- 27 Şubat 2020 tarihinden itibariyle Avrupa’ya gitmek üzere Türkiye sınırlarından çıkan mülteci sayısı kaçtır? Bunlardan kaçı yaşamını yitirmiştir?"