CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, yaydığı kötü kokunun yanı sıra, ciddi bir sağlık tehdidi haline gelen Akkaya Barajı’ndaki kirliliği, Tarım ve Orman Bakanlığına yönelttiği soru önergesiyle TBMM gündemine getirdi.
Önergeyi yanıtlayan Bakan Bekir Pakdemirli, barajdaki dip çamurunun temizlendiğini açıkladı. Bakan Pakmedirli, Azot ve fosfor özümleme kapasitesinin aştığı tespit edilen Akkaya Barajı’nı besleyen iki derede drenaj alanlarında kirletici kaynaklarla ilgili tedbir programının oluşturulduğunu belirtti.
GÜRER, AKKAYA’YI TBMM GÜNDEMİNE TAŞIDI
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Niğde ve Bor ilçesi arasında kalan ve zaman zaman yaydığı kötü koku ve metreleri aşan köpüklerle gündeme gelen Akkaya Barajı’nda halk sağlığı tehdidine ne gibi önlemlerin alındığının açıklanması için Tarım ve Orman Bakanlığı’na yazılı soru önergesi verdi.
BARAJ SUYUNUN SULAMA İÇİN KULLANILMASI SAKINCALI DEĞİL Mİ?
Barajdaki kirliliğin 15 yıldır kurutulamadığını belirten Gürer, Sulama suyu olarak kullanılan su ne kadar sıklıkla laboratuvarda İncelenmektedir?
Akkaya Barajının temizlenmesi, şehre dağılan kötü kokunun giderilmesi ve barajın sağlıklı kullanım koşullarının sağlanması için 2020 yılı bütçesinden pay ayrılmış mıdır?
Akkaya Barajı kullanılmaması gerektiği halde tarımda sulama için kullanıyor. Bu baraj kullanılamaz hale geldiğinde Bor Ovası, bağ ve bahçelerin sulama ihtiyacı için düşünülen proje nedir?” şeklindeki sorularına yanıt istedi.
DİP ÇAMURU TEMİZLENDİ
Gürer’in önergesini yanıtlayan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, barajdaki su kalitesinin sorununun giderilmesi amacıyla 2013 yılında Akkaya Baraj Gölü Eylem Planı hazırlanarak sorumlu ve ilgili tüm kurum ve kuruluşlara ile birlikte birçok eylemin gerçekleştirildiğini açıkladı.
Hazırlanan eylem planıyla ilgili bilgiler veren Bakan Pakdemirli, “Baraj gölündeki dip çamurundan örnekler alınarak çamurun tehlikeli atık olup olmadığı analiz ettirilmiş ve tehlikeli atık olmadığı tespit edilmiştir. Barajı besleyen derelerin derivasyonu yapılmış ve 4700 metrelik derivasyon kanalı yapılarak baraja su girişi önlenmiştir” dedi.
Suyun boşaltılmasından sonra kuruyan alanlar greyder ve ekskavatör gibi mekanik ekipmanlarla temizlendiğini belirten Bakan Pakmedirli, “ Toplam 117.859 m2Tik alanda makinalı sıyırma işlemi yapılarak yaklaşık 35.000 m3 dip çamuru baraj sol sahilinde bulunan mera arazisinin ıslahı amacıyla alana serilmiştir” diye konuştu.
Mekanik temizliğin yapılamadığı baraj ölü hacminde bulunan dip çamurunun hidrolik sistemle temizlenmesi işinin yüzer duba üzerine monte edilen 3 adet çamur pompası ile baraj ölü hacimde biriken 500.000 m3 çamurlu suyun tamamının 1.100 metre mesafe ve 24 metre yükseklik de oluşturulan çamur kurutma yataklarına pompajla nakledildiğini ifade eden Bakan Pakdemirli, Aralık 2012 sonunda tamamlanan çalışma ile yaklaşık 21.000 m3 dip çamurunun bertarafının gerçekleştirildiğini açıkladı. Gürer ise yapılan çalışmanın bir sonuç vermediğini ve bir süre sonra tekrar aynı noktaya gelindiğini söyledi.
SU KALİTESİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ PROJESİ
Bakan Pakdemirli, “2012-2015 yılları arasında yürütülen, Akkaya Barajını da kapsayan Ülkemizdeki 25 nehir havzasında “Türkiye'de Havza Bazında Hassas Alanların ve Su Kalitesi Hedeflerinin Belirlenmesi Projesi” yürütülmüştür. Söz konusu Proje kapsamında; yerüstü sularında hassas su kütleleri, kentsel atık su kirliliği (evsel, endüstriyel vb. kirlilik) açısından kentsel hassas alanlar ve tarımsal kaynaklı baskının yoğun olduğu nitrata hassas alanlar tespit edilmiş, bu alanlarda su kalitesi hedefleri ve su kalitesinin iyileştirilmesi için alınacak tedbirler (İyi Tarım Uygulamaları Kodu’nun uygulanması gibi) belirlenmiş olup; 23.12.2016 tarih ve 29927 sayılı “Hassas Su Kütleleri ile Bu Kütleleri Etkileyen Alanların Belirlenmesi ve Su Kalitesinin İyileştirilmesi Hakkında Yönetmelik” ile ilan edilmiştir” açıklamasında bulundu.
AZOT VE FOSFOR ÖZÜMLEME KAPASİTESİ AŞILMIŞ
Bakan Pakmedirli, açıklamasında bu bilgileri verdi:
“Durgun Sularda Özümleme Kapasitesinin Belirlenmesi ve Su Kalitesinin İyileştirilmesi Projesi” ile Akkaya Barajının da içinde olduğu 11 havzada bulunan göl, baraj ve göletlerde sıklıkla görülen ve organik madde artışı, koku oluşumu, ışık geçirgenliği ve çözünmüş oksijen konsantrasyonununazalmasına dolayısıyla su kalitesinin bozulmasına sebep olan ötrofıkasyon probleminin önlenmesi ve su kaynaklarımızın sürdürülebilir yönetimi maksadıyla besin elementleri açısından özümleme kapasiteleri belirlenmiş, bu durgun su kaynaklarının su bütçeleri hesaplanmış, su kalitesi ve miktarının iyileştirilmesi için alınması gereken tedbirler ortaya konmuştur.
Akkaya Barajı azot ve fosfor özümleme kapasiteleri aşılmış olduğundan baraj gölü ve baraj gölünü besleyen Zondi Deresi ile Yukarıyağdan Deresi drenaj alanlarında noktasal ve yayılı kirletici kaynaklarla ilgili tedbirler programı oluşturulmuştur.
Niğde Akkaya Barajı temizliğiyle ilgili olarak Bakanlığımız, DSİ 4. Bölge (Konya) Müdürlüğünce Arıtma Tesisi giriş ve çıkışından ayda 1 rutin olarak numuneler alınarak, tesis verimi takip edilmektedir.
Akkaya Barajı’nın temizlenmesi, şehre dağılan kötü kokunun giderilmesi ve barajın sağlıklı kullanım koşullarının sağlanması; "Niğde İli Atıksu İletim Hattı ve Evsel Atıksu ile ilgili olarak hazırlanan protokol, DSİ Genel Müdürlüğü ve Niğde Arıtma Tesisi Yapımı" Niğde Belediyesi arasında imzalanarak onaylanmış ve protokol kapsamında yapılan projeler Niğde Belediyesi’ne teslim edilmiştir. Bakanlıkça, Niğde 2. Kademe EAAT (Evsel Atık Arıtma Tesisi) yapım işinin Niğde Belediyesince yaptırılması kararlaştırılmıştır. Proje bütünlüğü açısından Koyunlu ve Fertek Köyleri Yerleşim Birimleri Atıksu Toplama Hattı işinin de aynı kapsamda yapılması uygun görüldüğünden ilgili projeler Niğde Belediyesi’ne gönderilmiştir…”
ÇEVRE FELAKETİ
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Bakanlığın yanıtı bölgede yaşanan sorundan bihaber olunduğunun göstergesidir. Niğde-Bor arasında, üniversite yanında yer alan ve Bor Ovasının tarımsal sulamasında kullanılan barajda halen canlı yaşamamaktadır. Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, 2012 yılında Akkaya barajını yerinde görüp ‘Burada böyle bir sorun varken sesinizi duyurmanız için Ankara'ya kadar yürümeniz gerekiyordu. Dosyayı aldım. Nasıl bir çalışma yapılması gerekiyorsa en kısa zamanda başlayacağız’ demişti. 9 yıl geçti ve değişen tek şey, kokunun Niğde ve Bor’da dahi yoğun hissedilmesi oldu. Üniversite öğrencileri okulda kokudan pencere açamıyor. Son olarak virüs nedeniyle yurt dışından gelerek karantina kapsamında zorunlu olarak yurtlarda konaklayanlar, kaldıkları süre boyunca telefon edip ‘kokudan duramıyoruz’ dediler.
Suyun içeriği ile insan sağlığına etkisinin sürekli ve günlük olarak takip edilmesi şarttır. Özellikle virüslerin atık sularda yaşaması nedeniyle bu suyun içeriği daha da önemli hale gelmiştir.100 bine yakın insanın yaşadığı bölgede tarımsal araziler bu su ile sulanmaktadır. Zaman zaman üç metreyi bulan su dağıtım kanallarında köpükler oluşmaktadır. Niğde kanalizasyonu da yetersiz arıtma sonrası baraja akmaya devam etmektedir. Yeni arıtma bir türlü bitmemiştir. Başka ilde olsa çoktan, 15 yıldır süren bu sorunun çözüm bulması için önlem alınırdı. Tam bir çevre felaketi yaşanmaktadır. Bakanlık sorumuza yanıtta, yapılan ama sonuç vermeyen çalışmaları anlatıyor. Bakan gidip barajı görse o da bölgede bir süre dahi duramaz isyan eder. Masa başından verilen yanıtlar ve yaptık ettik açıklamaları yetersizdir ” diye konuştu.