CHP Antalya Milletvekili ve Sanayi ve Ticaret Komisyonu Üyesi Çetin Osman Budak, Türkiye’de çalışma izni alan yabancıların çalışabilir yaşta olan yabancılara oranının çok düşük olmasını TBMM gündemine taşıdı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Baklanı Vedat Bilgin’in yanıtlaması talebiyle TBMM Başkanlığına bir soru önergesi veren Budak, “Ülkemizde 3 milyon 300 binden fazla çalışabilir durumda yabancı var, ancak 2020 yılında çalışma izni alan yabancı sayısı sadece 123 bin. Her bin yabancının sadece üçünün çalışma izni var” dedi. Budak, “Ülkemizdeki yabancıların ekonomik faaliyetlere katılabilmeleri için, işyeri açacak olsalar bile, çalışma izni almaları yasal bir zorunluluk. Halbuki resmi verilerden yaptığımız hesaplamalara göre, 3 milyondan fazla yabancının çalışma izni yok. İstisna olması gereken çalışma izni muafiyetinin kaç yabancıya sağlandığı da belli değil. İktidar kayıt dışı göçmen emeğine dayalı çarpık bir ekonomik düzen kuruyor” diye konuştu.
Budak, soru önergesinin gerekçesinde şu ifadelere yer verdi:
“Göç İdaresi Başkanlığı’nın güncel verilerine göre, ülkemizde geçici koruma statüsünde bulunun Suriye vatandaşı sayısı 3 milyon 728 bin’dir. Geçici koruma statüsünde bulunan Suriyelilerin 2 milyon 217 bini çalışma çağındadır (15 +yaş üzeri). Ayrıca, Türkiye’de ikamet izni bulunan yabancı sayısı 1 milyon 243 bin’dir. Öğrenci vizesi ve aile vizesi ile ülkemizde bulunanlar dikkate alındığında, bu şekilde ülkemizde bulunan çalışabilir yaştaki yabancı sayısı 1 milyon 152 bin’dir.
Resmi verilerden, ülkemizdeki çalışabilir yaşta olan yabancı sayısı 3 milyon 300 bini aştığı görülmektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre, ülkemizde 2020 yılında çalışma izni bulunan yabancı sayısı sadece 123 bin’dir. Çalışma izni olan yabancıların ülkemizde çalışabilir durumda olan yabancılara oranı binde 3 ‘tür.
Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmeliğin 4’üncü maddesine göre, geçici koruma sağlanan yabancılar, çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışamaz veya çalıştırılamazlar. Ayrıca, 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu gereğince, işyeri açacak yabancı şahısların çalışmaya başlamadan önce Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan çalışma izni almaları zorunludur.”
YANIT BEKLEYEN SORULAR
“Türkiye çalışma izni bulunan yabancıların çalışabilir yabancılara oranının bu kadar düşük olmasının sebepleri nelerdir? Bakanlığınızın bu konuda herhangi bir araştırması var mıdır? Çalışabilir yaşta olan ancak çalışma izni bulunmayan 3 milyondan fazla yabancıdan kaçı çalışma izni muafiyetine başvurmuştur? Bunlardan kaçına çalışma izni muafiyeti sağlanmıştır? Çalışma izni bulunmayan yabancılar hayatlarını nasıl sürdürmektedirler? Türkiye’de bulunan yabancılar tarafından açılan işyeri sayısı kaçtır? Bunlardan kaçına işyeri açma amaçlı çalışma izni verilmiştir? İşyeri açan yabancılardan kaçına çalışma izni muafiyeti verilmiştir? Türkiye’de son 10 yılda çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilen yabancı sayısı kaçtır? Bu tespitlerin yıllara göre dağılımı nedir? Kaçak göçmen işçi çalıştırdığı tespit edilen işyerlerine hangi yaptırımlar uygulanmıştır?”