CHP Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak işten çıkarmaların yasak olduğu nisan-aralık döneminde işsizlik maaşı başvurularının 1 milyon kişiyi aşmasını Meclis gündemine taşıdı. İşten çıkarma yasağının kağıt üstünde kaldığına dikkat çeken Budak, buna kanıt olarak İş-Kur rakamlarını gösterdi. Budak, “Nisan’da yürürlüğe giren yasak defalarca hiç değişiklik yapılmadan uzatıldı. Oysa yasağın işe yaramadığını defalarca söyledik. Ne soru önergelerimize yanıt verildi ne de uyarılarımız dikkate alındı. Ama sonuç ortada. Lafta kalan işten çıkarma yasağının bedelini işçiler ödedi” dedi.
Budak’ın, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’un yanıtlaması talebiyle TBMM Başkanlığına sunduğu soru önergesinde şu ifadelere yer verildi:
“İş-Kur verilerine göre, 2020 yılının tamamında 1 milyon 510 bin 856 kişi işini kaybederek işsizlik maaşına başvurmuştur. Başvuranlardan yalnızca 509 bin 539’i işsizlik maaşı almaya hak kazanmıştır. 2019 yılında başvuranlardan yüzde 51’i işsizlik maaşı almaya hak kazanırken, bu sene bu oran yüzde 33’e gerilemiştir.
HER DÖRT KİŞİDEN BİRİ İŞSİZLİK MAAŞI ALDI
İşten çıkarma yasağının yürürlüğe girdiği nisan ayından itibaren işsizlik maaşına başvuran kişi sayısı ise 1 milyon 8 bindir ve bu rakam içinden sadece 269 bin kişi işsizlik maaşı ödemesi alabilmiştir. Nisan-Aralık döneminde işsizlik maaşına başvuran her 4 kişiden yalnızca 1’i işsizlik maaşı alabilmiştir. İşsizlik maaşı alabilen kişi oranında yaşanan düşüş, kamuoyunda Kod 29 olarak bilinen ‘iyi niyet kurallarına uymayan haller’ gerekçesi ile işten çıkarmaların yaygın olarak hayata geçirildiği endişesini doğurmaktadır.”
KAÇ İŞÇİ KOD-29 GEREKÇESİYLE İŞTEN ÇIKARILDI?
İşten çıkarma yasağı getiren yasanın kendi içinde çelişkiler barındırdığını dile getiren Budak, şöyle konuştu:
“Yasak kapsamında işçi çıkaran işverene bir brüt ücret tutarında idari para cezası bulunuyor. Bu yaptırımın kaç işçi için, kaç firmaya uygulandığının da bilinmesi gerekiyor. Ya işverenler cezayı göze alarak işçi çıkarıyorlar ya da yasağı cezasız kılmanın yolunu buldular. Yasağa rağmen işsizlik maaşı başvurularının bu kadar yüksek olmasından anlıyoruz ki işten çıkarmayı yasaklamak etkin bir çözüm olmamış. Bir diğer nokta da şu ki işsizlik maaşı alabilen işçi oranlarındaki ciddi düşüş de iyi niyet kurallarına uymayan haller gerekçesi ile işten çıkarmaların yaygınlaştığı endişesi yaratıyor. Çünkü bu gerekçeyle çıkarılan işçiler işsizlik maaşı alamıyorlar.”
Budak önergede şu sorulara yer verdi:
“İşten çıkarma yasaklanmasına rağmen işsizlik maaşına başvuruların bu kadar yüksek olmasının nedenleri nelerdir? Yasa maddesine aykırı davranan kaç işverene, kaç işçi için, ne kadar idari para cezası kesilmiştir? İşsizlik ödemesi alabilen kişilerinin oranında son bir senedir yaşanan düşüş ortadadır. Bu düşüşün sebebi bu dönemde işverenlerin iş veya hizmet sözleşmelerini ahlaka aykırı davranış gerekçesiyle feshetmeleri midir? Bu kapsamda kaç işçinin işine, işvereni idari cezadan muaf hale getirecek şekilde son verilmiştir? Kod-29 gerekçesiyle yasak döneminde kaç işçinin sözleşmesi feshedilmiştir? Son beş yılda Kod-29 gerekçesi ile sözleşmeleri feshedilen işçi sayıları yıllara göre kaçtır?”